Lối đi công cộng là gì?

Lối đi công cộng và lối đi qua là hai khái niệm tồn tại rất phổ biến trong đời sống hàng ngày, nhưng thực tế không phải ai cũng hiểu rõ về chúng và biết phân biệt giữa chúng. L ối đi qua là những con đường hoặc lối đi nhỏ hơn, thường nằm trên đất tư nhân hoặc đất của một hộ gia đình, nhưng được mở ra để người khác có thể đi qua tạm thời hoặc trong một khoảng thời gian nhất định. Vậy có thể hiểu Lối đi công cộng là gì?

Lối đi công cộng là gì?

Lối đi công cộng là những con đường, vỉa hè, hoặc hành lang được nhà nước hoặc chính quyền địa phương xây dựng và duy trì, để mọi người có thể sử dụng tự do và không phải trả phí. Đây là những con đường phục vụ mục đích chung, góp phần tạo nên hệ thống giao thông công cộng thuận tiện và an toàn, giúp kết nối các khu vực dân cư, thương mại và dịch vụ công cộng.

Pháp luật hiện nay không quy định hay giải thích thế nào là lối đi công cộng. Bên cạnh việc pháp luật không quy định, nguồn gốc lối đi công cộng cũng có sự khác nhau nhất định. Có thể kể đến một số trường hợp phổ biến như sau:

(1) Lối đi công cộng được hình thành từ lối mòn, sử dụng lâu năm.

(2) Lối đi công cộng được người sử dụng đất phía ngoài tự dành ra hoặc theo thỏa thuận hoặc chuyển nhượng cho người phía trong để có lối ra đường công cộng (giống với lối đi qua).

(3) Lối đi công cộng do các chủ sử dụng đất cắt một phần đất của mình tạo nên, đồng thời lối đi công cộng tạo thành ranh giới sử dụng đất giữa các thửa đất liền kề (thường gọi là đường đi chung hoặc ngõ đi chung).

Mặc dù nguồn gốc và thời gian hình thành có thể khác nhau, nhưng tựu chung lại, lối đi công cộng vẫn được hiểu theo trường hợp phổ biến nhất, đó là:

Lối đi công cộng là phần diện tích đất được cắt ra để các chủ sử dụng đất sử dụng làm lối đi ra đường giao thông công cộng.

Lối đi qua là gì?

Lối đi qua có thể được hình thành do thỏa thuận giữa các chủ đất liền kề hoặc do nhu cầu thực tế khi một khu đất nào đó không có lối tiếp cận trực tiếp ra đường công cộng. Điểm khác biệt chính giữa hai khái niệm này nằm ở mục đích sử dụng và quyền sở hữu: lối đi công cộng thuộc về nhà nước và phục vụ lợi ích chung, trong khi lối đi qua có thể thuộc quyền sở hữu cá nhân và chỉ mở ra dựa trên sự đồng ý hoặc nhu cầu cụ thể.

Khác với lối đi công cộng, lối đi qua và quyền về lối đi qua được Bộ luật Dân sự và Luật Đất đai quy định rõ ràng. Cụ thể, tại khoản 1 Điều 254 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:

“1. Chủ sở hữu có bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ.”

Theo quy định này, lối đi qua là lối đi trên bất động sản của người khác, được tạo ra do sự thỏa thuận giữa chủ sở hữu bất động sản bị vây bọc và chủ sở hữu bất động sản vây bọc. Nếu không thể đạt được thỏa thuận, lối đi qua có thể được xác định theo bản án của Tòa án hoặc quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Điều này đảm bảo rằng những chủ sở hữu bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản khác mà không có lối ra đường công cộng, hoặc có nhưng không đủ, vẫn có quyền yêu cầu một lối đi hợp lý để tiếp cận đường giao thông công cộng.

Việc quy định rõ ràng về lối đi qua trong Bộ luật Dân sự và Luật Đất đai không chỉ nhằm bảo vệ quyền lợi của các chủ sở hữu bất động sản bị vây bọc mà còn góp phần duy trì trật tự và công bằng trong việc sử dụng đất. Nó giúp giải quyết các tranh chấp có thể phát sinh giữa các chủ sở hữu bất động sản, đảm bảo mọi người đều có quyền tiếp cận cơ sở hạ tầng công cộng một cách hợp lý và công bằng.

Tranh chấp đường đi công cộng giải quyết ra sao?

Do không tìm được tiếng nói chung nên các bên tranh chấp đường đi công cộng thường mong muốn cơ quan có thẩm quyền giải quyết. Để việc giải quyết tranh chấp đường đi công cộng diễn ra đúng quy trình và nhanh chóng, các bên cần nắm rõ quy trình giải quyết tranh chấp đường đi công cộng. Hãy theo dõi quy trình giải quyết tranh chấp đường đi công cộng dưới đây.

Tranh chấp đường đi công cộng thuộc dạng tranh chấp về quyền sử dụng đất, nên bắt buộc phải có sự hòa giải ở cấp cơ sở. Theo Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP, quy định rằng: “Đối với tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất mà chưa được hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp theo quy định tại Điều 202 Luật đất đai năm 2013, thì được xác định là chưa có đủ điều kiện khởi kiện quy định tại điểm b khoản 1 Điều 192 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015. Đối với tranh chấp khác liên quan đến quyền sử dụng đất như: tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất; tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất; chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất,… thì thủ tục hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp không phải là điều kiện khởi kiện vụ án.“

Quá trình hòa giải tranh chấp lối đi công cộng diễn ra như sau:

– Chủ tịch UBND cấp xã có trách nhiệm tổ chức hòa giải tranh chấp đường đi công cộng tại địa phương mình, và phải phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã, các tổ chức thành viên của Mặt trận và các tổ chức xã hội khác. Thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã được thực hiện trong thời hạn không quá 45 ngày kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp lối đi công cộng.

– Biên bản hòa giải phải có chữ ký của các bên và xác nhận hòa giải thành hoặc không thành của UBND cấp xã. Biên bản hòa giải được gửi đến các bên tranh chấp và lưu tại UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp.

– Nếu hòa giải thành mà có thay đổi hiện trạng về ranh giới sử dụng đất, thì UBND cấp xã gửi biên bản hòa giải đến Phòng Tài nguyên và Môi trường (đối với tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư) hoặc Sở Tài nguyên và Môi trường (đối với các trường hợp khác). Phòng Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường trình UBND cùng cấp quyết định công nhận việc thay đổi ranh giới thửa đất và cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.

Nếu hòa giải tranh chấp lối đi công cộng tại xã không thành, các bước tiếp theo như sau:

– Nếu đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc các giấy tờ theo Điều 100 Luật Đất đai 2013, họ chỉ có thể chọn một trong hai hình thức giải quyết tranh chấp đất đai:

  1. Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại UBND cấp có thẩm quyền theo khoản 3 Điều 203 Luật Đất đai 2013.

  2. Khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo quy định pháp luật về tố tụng dân sự.

– Nếu chọn giải quyết tại UBND cấp có thẩm quyền:

  – Tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư: Chủ tịch UBND cấp huyện giải quyết, nếu không đồng ý có thể khiếu nại đến Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân.

  – Tranh chấp với tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài: Chủ tịch UBND cấp tỉnh giải quyết, nếu không đồng ý có thể khiếu nại đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân.

Người có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lối đi công cộng phải ra quyết định giải quyết tranh chấp. Quyết định này có hiệu lực thi hành, các bên phải nghiêm chỉnh chấp hành; nếu không sẽ bị cưỡng chế thi hành.

– Nếu chọn giải quyết tại Tòa án:

  – Tranh chấp lối đi công cộng là loại tranh chấp dân sự thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp huyện.

  – Theo điểm c khoản 1 Điều 39 Luật Đất đai 2013, tranh chấp liên quan đến bất động sản thì Tòa án nơi có bất động sản có thẩm quyền giải quyết.

Như vậy, nếu muốn khởi kiện thì nộp đơn tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có bất động sản tranh chấp.

Thông tin liên hệ:

Vấn đề “Lối đi công cộng là gì?” đã được chúng tôi cung cấp qua thông tin bài viết trên. Tư vấn luật đất đai luôn có sự hỗ trợ nhiệt tình từ các chuyên viên tư vấn pháp lý, quý khách hàng có vướng mắc hoặc nhu cầu sử dụng dịch vụ pháp lý liên quan, vui lòng liên hệ đến hotline 0833102102. Chúng tôi sẽ giải quyết các khúc mắc của khách hàng, làm các dịch vụ một cách nhanh chóng, dễ dàng, thuận tiện

Mời bạn xem thêm bài viết:

• Tranh chấp thừa kế nhà đất giải quyết thế nào?
• Đất đang có tranh chấp thì có được đưa vào kinh doanh không?
• Trưởng thôn được từ chối hòa giải tranh chấp khi có yêu cầu hay không?

Câu hỏi thường gặp